Bieżący rok, rok formalnego przystąpienia do struktur Unii Europejskiej jest dla Polski rokiem szczególnym. Życie ekonomiczne, gospodarcze, ale i kultura naszego kraju zostaną skonfrontowane ze społeczeństwami bogatszymi, tworzącymi swój dobrobyt w ciągu wielu lat, a nawet stuleci. Skłania to do skupienia uwagi również na bibliotekach. One także staną przed koniecznością skuteczniejszego zaprezentowania swoich walorów w nowym, otwartym na międzynarodową społeczność klimacie.
To nowe wyzwanie nakłada się na systematycznie wzrastające potrzeby edukacyjne, kulturalne, informacyjne i społeczne mieszkańców naszego kraju. Dynamiczny w ostatnich latach wzrost liczby osób studiujących i dokształcających się sprawia, że systematycznie powiększa się liczba czytelników w bibliotekach oraz wykorzystanie zasobów i usług bibliotecznych Na przykład wśród ponad 7,5 mln czytelników bibliotek publicznych ok. 73 % stanowią osoby uczące się i (w tym ok. 20 %) studiujące.
Sprostanie tym potrzebom wymaga zwiększania nakładów na rozbudowę zbiorów i nowe technologie w bibliotekach, co z kolei jest możliwe tylko wówczas, gdy rządzący i obywatele będą postrzegać biblioteki jako instytucje, bez których poprawa gospodarki i nadzieje na wzrost dobrobytu społeczeństwa będą zubożone.
Choć nie odstajemy od cywilizacyjno-kulturowych kanonów Zachodu i bibliotekarzom polskim nie brak inwencji, wiedzy, znajomości najnowszych metod pracy, dorobku myśli teoretycznej i bogatych, historycznych tradycji, to, niestety, społeczeństwo polskie zna obraz bibliotek, kształtowany poprzez stereotyp półki i kartkowego katalogu. Obraz taki kreują najczęściej ludzie traktujący czytelnictwo i książkę niemal jako synonim wieków pary i elektryczności. Najwyższa pora, aby tak opaczny wizerunek zacząć zmieniać.
Dobrą sposobnością do skupienia uwagi szerokiej opinii publicznej, mediów i decydentów na bibliotekach – powinien być inicjowany przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich Tydzień Bibliotek, obchodzony w dniach 8 – 15 maja br. pod hasłem: “Biblioteki w Europie były zawsze”
Kontynuację Tygodnia Bibliotek przewidujemy także w latach następnych pod innymi hasłami. Nadal będziemy też świętować wrosły w nasze tradycje Dzień Bibliotekarza.
Wybór terminu Tygodnia Bibliotek podyktowany został długoletnią majową tradycją upowszechniania książki. Zasadniczym jego celem jest rozpropagowanie wiadomości o informacyjnej, społecznej, edukacyjnej i kulturotwórczej roli bibliotek, ich różnorodnej ofercie usługowej, bogactwie zbiorów, przybliżenie społeczeństwu ich wizerunku jako nowoczesnych, przyjaznych społeczeństwu instytucji. To swoiste “doinformowanie” Polaków powiedzie się, jeżeli swój dorobek i pożytki ze społecznej służby pokażą możliwie wszystkie rodzaje bibliotek.
Ważne jest również, aby z imprez Tygodnia skorzystały społeczności miejskie i wiejskie.
Zarząd Główny SBP zdaje sobie sprawę z nierównej kondycji finansowej bibliotek, różnych tradycji i form upowszechniania czytelnictwa i wiedzy o własnej działalności w konkretnym środowisku. Nie byłoby więc celowe zalecać jednej, obowiązującej we wszystkich bibliotekach formy realizowania Tygodnia. Dlatego apelujemy do inwencji i pomysłowości bibliotekarzy, aby, korzystając ze swych umiejętności i bogatych doświadczeń, samodzielnie, a najlepiej w porozumieniu z innymi bibliotekami, instytucjami i organizacjami – przygotowali programy, które w sposób atrakcyjny zaprezentują działalność danej biblioteki, pozwolą wystąpić z określoną inicjatywą, przyciągną uwagę społeczności lokalnych i mediów, zyskają bibliotece przyjaciół, sprzymierzeńców i wsparcie w otoczeniu. Idzie o to, aby realizacja przygotowanego programu działań skupiła na bibliotece uwagę użytkowników i całej społeczności lokalnej.
Nie wątpimy, że masowość tego rodzaju przedsięwzięć w całym kraju może się przyczynić do korzystnej zmiany w postrzeganiu bibliotek przez opinię publiczną i decydentów. Powodzenie przedsięwzięcia będzie zależeć od włączenia się w jego realizację nie tylko bibliotek, ale także struktur naszego Stowarzyszenia oraz innych instytucji i organizacji.
Zarząd Główny SBP, inicjując Tydzień Bibliotek, zwróci się do dyrekcji bibliotek oraz innych instytucji z propozycją udziału w przedsięwzięciu (w tym organizacjom z obszaru bibliotekarstwa i informacji naukowej), zorganizuje wspólnie z Biblioteką Narodową konferencję pt. “Biblioteki w Europie były zawsze”, wyda plakat Tygodnia Bibliotek, który będzie szeroko kolportowany w bibliotekach i innych instytucjach, zainteresuje Tygodniem media centralne, przeprowadzi konkurs na najlepszy program Tygodnia w bibliotekach, będzie propagował najciekawsze pomysły, inicjatywy i przedsięwzięcia, członkowie Zarządu Głównego będą pełnić funkcje rzeczników tego przedsięwzięcia.
Zarząd Główny zwraca się do wszystkich struktur SBP (okręgów, oddziałów, kół, sekcji, komisji) oraz czasopism SBP (“Bibliotekarz”, Biuletyn Informacyjny SBP”, “EBIB”, “Ekspres ZG SBP”, “Poradnik Bibliotekarza”, “Przegląd Biblioteczny”, “Zagadnienia Informacji Naukowej”) i liczy na organizacyjne i twórcze uczestnictwo w realizacji projektu Tygodnia Bibliotek. Niezbędna będzie otwartość na cudze propozycje, koordynacja działań w skali lokalnej i regionalnej, pośredniczenie w przekazywaniu informacji i materiałów, kontakty z mediami, a przede wszystkim samodzielne inspirowanie, organizowanie oraz współorganizowanie imprez.
SBP liczy na zainteresowanie się Tygodniem Bibliotek władz państwowych i samorządowych oraz na włączenie się w jego obchody innych instytucji i organizacji.
Przeprowadzone rozmowy z przedstawicielami różnych instytucji i organizacji upewniają nas o potencjalnym szerokim zainteresowaniu Tygodniem Bibliotek i gotowością współudziału w jego realizacji na szczeblu regionalnym i centralnym. Stąd niezbędna jest otwartość bibliotekarzy i struktur SBP na kontakty i propozycje płynące spoza środowiska bibliotekarskiego.
W planowaniu i organizowaniu Tygodnia należy przede wszystkim uwzględnić wypracowane w bibliotekach polskich i sprawdzone w praktyce, bardzo bogate formy pracy z czytelnikiem i otoczeniem społecznym, których tu nie ma potrzeby wymieniać. Niemniej jednak chcemy zwrócić uwagę przykładowo na przydatność organizowania w bibliotekach:
- “Dni otwartych” i prezentacji nieznanych czytelnikom działów lub procedur (np. tworzenie katalogu elektronicznego),
- konkursów, np. w porozumieniu z uczelniami lub szkołami artystycznymi konkursu na ekslibris biblioteki, a w porozumieniu z lokalnymi mediami – na najchętniej odwiedzaną bibliotekę w mieście lub najsympatyczniejszego bibliotekarza,
- wspólnie z wydawcami i księgarzami kiermaszy i promocji książek, spotkań z pisarzami i ciekawymi ludźmi,
- pozyskiwania sponsorów w firmach i instytucjach, które w zamian za zakup określonych książek mogłyby być promowane naklejkami na tych książkach z nawami darczyńców,
- W dużych miastach, zazwyczaj stolicach województw, występuje wiele rodzajów bibliotek. Tu w ramach Tygodnia Bibliotek można wyodrębnić imprezy dla danego rodzaju bibliotek np. Dzień Bibliotek Naukowych, Dzień Bibliotek Publicznych itd.
Powodzenie Tygodnia Bibliotek będzie zależało w dużym stopniu od jego rozpropagowania w lokalnych mediach. Dlatego jak najszybciej należy skontaktować się z prasą, radiem i telewizją, informując je o podjętych zamierzeniach.
Zarząd Główny, po ustaleniu przez biblioteki konkretnych programów, chciałby mieć informacje o najważniejszych z nich i je propagować. Bardzo prosimy o przesłanie takich wiadomości na adres internetowy Biura ZG SBP wg. schematu: nazwa biblioteki, krótka charakterystyka przedsięwzięcia, miejsce i dokładny termin – do 15 kwietnia br. Wezmą one udział w konkursie na najlepszy projekt programu działań w Tygodniu Bibliotek, który niniejszym ogłaszamy.
Zarząd Główny SBP wyraża przekonanie, że wszyscy bibliotekarze w sposób aktywny uczestniczyć będą w zaplanowanych imprezach.
Liczymy też na przychylność dyrekcji bibliotek wobec idei Tygodnia oraz wypełnienie obchodów konkretną treścią.
Jesteśmy przekonani, że naszym wspólnym zyskiem będzie lepszy wizerunek bibliotek w społeczeństwie i łatwiejsza dzięki temu droga do unowocześniania bibliotek.
Prezydium Zarządu Głównego
Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich
Warszawa, luty 2004 r.
Wg szacunków Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, w I edycji Programu w całym kraju zorganizowano ponad 2500 różnych przedsięwzięć.
I Tygodniowi Bibliotek towarzyszył plakat wykonany wg projektu Katarzyny Stanny z warszawskiej ASP.
SBP ogłosiło konkurs na „Na najlepszy projekt programu działań w Tygodniu Bibliotek 2004”